ارزیابی اثر علف‌کش‌های انتخابی سویا بر سرعت رشد میسلیوم قارچ Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid عامل پوسیدگی ذغالی در شرایط آزمایشگاهی

چکیده علف‌کش‌ها به­طور وسیعی در مزارع مختلف مورد استفاده قرار می­گیرند اما مکانیسم فعل و انفعلات ممکن بین علف‌کش‌ها و بیمارگرهای گیاهی به‌خوبی شناخته نشده است. یکی از مهم‌ترین بیماری‌های سویا، پوسیدگی ذغالی است که عامل آن قارچ  Macrophomina phaseolina ، می‌باشد. علف‌کش‌های ایمازتاپیر، تریفلورالین و متری‌بیوزین به ‌صورت ­کاربرد خاکی در کشت سویا کاربرد دارند. به­منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف علف‌کش‌های مذکور بر سرعت رشد قارچ، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شش تکرار در شرایط آزمایشگاهی انجام گردید. برای هر یک از علف‌کش‌ها، غلظت‌های صفر تا 7000 میلی‌گرم در لیتر در محیط کشت سیب‌زمینی ‌دکستروز آگار (س. د. آ.) در نظر گرفته شد. دیسک قارچ در مرکز پتری‌دیش‌های نه سانتی‌متری قرار داده شد و میزان رشد طولی میسلیوم به‌طور روزانه اندازه‌گیری گردید. میزان سرعت رشد با استفاده از معادله دز‌- ‌پاسخ لجستیک چهار پارامتره برازش داده شد. نتایج حاصل از تأثیر استفاده از غلظت‌های علف‌کش در محیط کشت نشان داد که بین جدایه‌ها تفاوت معنی‌داری وجود دارد. علف‌کش‌های تریفلورالین با غلظت‌های 4320 و 5760 میلی‌گرم در لیتر، ایمازتاپیر در غلظت‌های 2300 و 7000 میلی‌گرم در لیتر و هم‌چنین متری‌بیوزین در غلظت‌های 5000 و 7000 میلی‌گرم در لیتر تقریباً به طور کامل موجب توقف رشد قارچ شدند. علف‌کش‌های ایمازتاپیر، متری‌بیوزین و تریفلورالین به­ترتیب بیشترین تأثیر را روی کاهش سرعت رشد جدایه‌های M. phaseolina  در محیط کشت س. د. آ. داشتند.